Is het statuut in gevaar?

Zoals jullie weten, hebben we op 9 juni gestemd om onder andere een federale regering te kiezen, die nog steeds niet gevormd is. In België is het statuut van kunstenaars een zaak van de federale staat. Bart de Wever (NVA), die sinds 9 juni belast is met de vorming ervan, was onderhandelingen begonnen met andere partijen: de Engagés (vroegere CDH), de CD&V (Vlaamse CDH), Vooruit (Vlaamse PS) en de MR. Tijdens de onderhandelingen die tot nu toe tussen deze vijf partijen hebben plaatsgevonden, blijkt dat de afschaffing van het kunstenaarsstatuut in de eerste versies van de werknota was voorzien MAAR Bart de Wever faalde in zijn missie om een regering te vormen. De nota staat daarom eind augustus in de ijskast. Het kan echter elk moment weer opduiken in de komende weken.

In het beste geval beslist de volgende regering om niet te raken aan het kunstenaarsstatuut en de WITA-hervorming, die in januari 2024 van start ging, te behouden, maar daar hebben we op dit moment geen zekerheid over. Het doel van deze brief, die gezien moet worden als een bewustmakingsstap, is dan ook om jullie, de kunstenaars, te waarschuwen dat dit voorstel om de status van kunstenaar af te schaffen de komende weken weer de kop op zou kunnen steken en dat snelle mobilisatie noodzakelijk is als dit het geval is! In een noodsituatie kan collectieve actie het tij helpen keren, en we hebben jullie hulp nodig.

De kunstenfederaties van zowel de Franstalige en Nederlandstalige culturele sector en de vakbonden, hebben natuurlijk onmiddellijk gereageerd toen ze van het bestaan van deze nota hoorden en hebben op 22 augustus 2024 een persbericht gepubliceerd (hieronder te lezen). Maar hoe meer we ons mobiliseren en ons laten horen, hoe meer impact we zullen hebben.

Waarom is het essentieel om het kunstenaarsstatuut te behouden? Om kunstenaars een inkomen, toegang tot sociale zekerheid en het pensioenstelsel te garanderen en, meer in het algemeen, om de rechten en arbeidsomstandigheden in de culturele en artistieke sectoren te verdedigen.

We willen u ook informeren dat de nieuwe regering van de Federatie Wallonië-Brussel (MR en Engagés alliantie) in haar verklaring van gemeenschapsbeleid van plan is om de federale regering aan te moedigen om het statuut van kunstenaars te onttrekken aan de administratie van de RVA en het te degraderen tot “een autonome entiteit met eigen financiering”. Op dit moment hebben we geen verdere informatie over deze mogelijkheid, maar het zou ook overwogen kunnen worden in toekomstige federale onderhandelingen.

Kortom, of het nu afgeschaft of uit de sociale zekerheid gehaald wordt, de komende federale onderhandelingen zullen cruciaal zijn voor de toekomst van de statuut van de kunstwerker. We houden jullie uiteraard op de hoogte en, afhankelijk van wat er gebeurt, sturen we jullie misschien een online petitie of berichten om te delen op de sociale netwerken. Als het nodig is, rekenen we op jullie om erover te praten en dit soort acties wijd te verspreiden, als de mogelijke afschaffing van het statuut terug op de onderhandelingstafel komt.

We houden u op de hoogte zodra we nieuwe informatie hebben over de lopende onderhandelingen.

We hopen dat het statuut tijdens de volgende zittingsperiode intact blijft. Met Artists United blijven we ijveren zodat ook thema’s van de sociale zekerheid als pensioenen en niet-vergoedbare dagen of een voordelige cumul berekening of je kunstwerkuitkering en niet-vergoedbare dagen mee op de agenda staan. Bij de aangaande hervorming van het kunstwerkattest moet er op gelet worden dat de structuren van de sociale zekerheid, fiscaliteit en administratie de culturele, artistieke en creatieve leefwereld vooruit helpt eerder dan bezwaart/stagneert en dat eerlijke verloning en een goede sociale zekerheid voor kunstwerkers een feit wordt, is en blijft.

We houden u op de hoogte zodra we nieuwe informatie hebben over de lopende onderhandelingen. We hopen dat het statuut intact blijft tijdens de volgende zittingsperiode.

Hieronder kan u het persbericht lezen:

Federale onderhandelingen: de beroepsfederaties en vakbonden die de werknemers in de kunstensectoren vertegenwoordigen zijn erg bezorgd over de plannen om het zogenaamde kunstwerkstatuut af te schaffen en vrezen dat men de toegang tot cultuur voor het publiek zal bemoeilijken.

De beroepsfederaties en vakbondsorganisaties hebben uit betrouwbare bron vernomen dat de derde versie van de “supernota” die werd opgesteld in het kader van de vorming van een coalitieregering een paragraaf bevatte waarin het statuut van de werknemers in de kunsten werd afgeschaft, terwijl notabene de nieuwe versie van dit kunstwerkstatuut pas in januari 2024 in werking trad...

Ze bedanken de politieke partijen die betrokken zijn bij de onderhandelingen (waaronder de initiatiefnemers van de hervorming en andere beleidsmakers die begaan zijn met cultuur) die zich verzetten tegen deze afschaffing en roepen hen op om “het nieuwe statuut van kunstwerkers en het bijbehorende uitkeringsstelsel tegen alle druk in te verdedigen” en vast te houden aan deze standpunten.

Ter herinnering: de opeenvolgende crisissen hebben de culturele sector hard getroffen en de specifieke manier van werken en opereren in de kunsten benadrukt: contracten van zeer korte duur, onzichtbaar werk, lage lonen, enz.De vorige federale regering was zich bewust van de noodzaak om deze specifieke regeling voor kunstwerkers te hervormen - gevat in het kader van de sociale zekerheid en werkloosheid - om de duurzaamheid van een dynamische economische sector (5% van het BBP !) te garanderen. En om ook de toegang tot cultuur voor iedereen te garanderen dankzij de activiteiten van kunstwerkers.

Ze wijzen erop dat deze hervorming van dit statuut in werking is getreden op 1 januari 2024 en dat rechtszekerheid gegarandeerd moet worden in een rechtsstaat.

Met betrekking tot de onderhandelingen over de belastinghervorming dringen de beroepsfederaties en vakbonden er bovendien bij de onderhandelaars op aan om af te zien van het idee om het verlaagde btw-tarief te verhogen van 6% naar 9%, onder andere voor culturele producten en diensten, waarvoor momenteel 6% btw geldt.

Ter info: veel culturele spelers, die niet belastingplichtig zijn en soms gratis diensten moeten verlenen uit hoofde van de opdrachten die hen door de overheid zijn toevertrouwd, kunnen de btw niet aftrekken (bijvoorbeeld culturele centra, bepaalde theaters, festivals, enz.) Een verhoging van de BTW naar 9% zou voor veel van hen leiden tot een de facto verhoging van de kosten en lasten, met onvermijdelijke gevolgen voor de gehanteerde prijzen en de daadwerkelijke toegang tot culturele activiteiten voor iedereen.

Tot slot heeft de Franstalige boekensector al te kampen met ongunstige concurrentie uit Frankrijk, waar een btw-tarief van 5,5% geldt. Op dit moment zijn het de boekhandelaren die dit kleine verschil opvangen in hun marge, wat niet meer mogelijk zou zijn als het verschil verhoogd zou worden naar 3,5%.

Getekend door:

ABDIL - Auteurices de la Bande dessinée et de l'Illustration réuni·e·s

ACTEURSGILDE

AIRES LIBRES – Fédération des arts de la rue, des arts du cirque et des arts forains

AMBITUS - Fédération des ensembles belges indépendants des musiques classiques 

ARTISTS UNITED – association de défense des intérêts des travailleur·euses du secteur culturel

ARTeM - Art, Recherche, Technologie et Musique

Asbl Festival d'Art

ASTRAC – Réseau des professionnels en Centre Culturel

ATPS, Association de Technicien·ne·s Professionnel·le·s du Spectacle

BEMontage

BIMA - Belgian Independent Music Association

CTEJ – Chambre des Théâtres pour l'Enfance et Jeunesse

CCTA – Chambre des compagnies de théâtre pour adultes

CGSLB

COURT-CIRCUIT - Fédération d'organisations de concerts

CSC Culture

DeAuteurs tekenen

Elles Font des Films

laFAP – Fédération des arts plastiques

FTA  – Fédération du Théâtre-Action

FACIR – Fédération des Auteur·rices, Compositeur·rices et Interprètes Réuni·es

Fazz (Fédération des Jazz et musiques improvisées – ex Museact)

FCI – Fédération de la Culture indépendante

FEAS – Fédération des employeurs des Arts de la Scène

Fédérations des conteurs

FeBeME - Fédération Belge de Musique Électroacoustique

FLIF - Fédération des Labels Indépendants Francophones

Forum de la Création Musicale

Hors-Champ - Fédération des métiers du cinéma

IRW-CGSP-CULTURE 

Jazzstation asbl

La Chapelle de Verre (Fauquez)

LES LUNDIS D'HORTENSE – Association des musicien·nes de jazz belge

NICC

PRO SPERE, la fédération des créateurs et interprètes de l’audiovisuel et du qui réunit

l’ARRF ( Association des réalisateurs et réalisatrices francophones)

l’ASA ( Association des scénaristes de l’audiovisuel)

ASAR (Association des Auteurs Radio)

SABAM-SACD-SCAM ( Sociétés d’auteurs )

PLAYRIGHT (Société d’artistes interprètes )

l’UNION DES ARTISTES (Union des Artistes du Spectacle)

BELGIAN SCREEN COMPOSERS GUILD ( Compositeurs musique de films )

M-Collectif – Marionnettes, théâtre d’objets et arts associés en FW-B

La RAC – Réseau des Arts Chorégraphiques

Scenaristengilde, beroeps en belangenvereniging voor Vlaamse scenaristen

SETCa-FGTB Fédéral | BBTK Federaal

SETCA Culture BHV

State of the Arts

Unie van Regisseurs